این مطلب رهیافت‌هایی برای پیشرفت و مهارت‌افزایی در اکوسیستم استارتاپی است که توسط حمیدرضا لاچین برای اولین مقصد آورده‌گاه جنوب، یعنی شیراز تهیه شده است.
حمیدرضا لاچین مدیر منابع انسانی شب، لیسانس مهندسی صنایع خوانده و از سال‌های ۹۸ – ۹۹ به طور متمرکز در حوزه منابع انسانی فعالیت کرده است. وی با شرکت‌هایی چون اسنپ، دیجیکالا و علی‌بابا همکاری داشته و در این کارگاه گوشه‌ای از تجارب خود را با شرکت‌کنندگان آورده‌گاه شیراز در میان گذاشت.
در این مطلب خلاصه‌ای از کارگاه «رهیافت‌هایی برای پیشرفت و مهارت‌افزایی در اکوسیستم استارتاپی»، جمع آوری شده و به این پاسخ این سوال می‌پردازیم که چطور در اکوسیستم استارتاپی مشغول به کار شویم؟
چرا منابع انسانی؟
حمیدرضا لاچین:
«اینکه چرا منابع انسانی، بخشی از آن اتفاقی بوده و بخشی هم خواسته خودم بود. دوران کارشناسی یکی از استادها تشویق کردند و من هم دنبال کار رفتم. دو تا شرکت به عنوان منابع انسانی کارآموزی کردم. به اون حوزه علاقه‌مند شدم. عمیق شدم و علاقه‌امو کشف کردم. از سال ۹۸ به بعد سعی کردم زمان بذارم روی این حوزه و پیشرفت کنم.
الان در جایگاه یک مدیر منابع انسانی می‌خواهم یک سری نکات بهتون بگم که تجربه عملی خودم در طی ۵ سال گذشته در فضای جذب و استخدام و تعامل با فعالان این اکوسیستم است.»
کمبود نیروی انسانی متخصص، بحران این روزهای اکوسیستم استارتاپی
حمیدرضا لاچین یکی از بحران‌های این روزهای اکوسیستم استارتاپی کشور را در این کارگاه بررسی کرد؛ کمبود نیروی انسانی متخصص. وی اشاره کرد که ما نیروی انسانی زیاد داریم، اما نیرویی که در یک حوزه متخصص باشد به ندرت پیدا می‌شود.
در حقیقت بیشتر نیروها یا تخصص لازم را ندارند، یا متخصص هستند اما مهاجرت کرده‌اند، یا متخصص بوده، تجربه لازم را دارند، در ایران هم زندگی می‌کنند اما غیرقابل دسترس شرکت‌ها هستند. گاهی هم پیش می‌آید که تمام شرایط لازم را دارند اما مهارت‌های نرم مورد نیاز کار در اکوسیستم استارتاپی را ندارند و امکان همکاری با آنها وجود ندارد.
در ادامه او به مهارت‌هایی اشاره می‌کند که یک نیروی انسانی را متخصص تعریف می‌کند.
داشتن تخصص و مهارت‌های فنی مورد نیاز
او خاطرنشان کرد که یکی از مواردی که ما را به نیروی انسانی متخصص بدل می‌کند، داشتن تخصص لازم است. یعنی در شغل خودمان مدام خود را به‌روز کنیم و وسعت دانشمان را گسترش دهیم.
دنیا روزبه‌روز پیشرفت می‌کند و با ظهور امکانات و فناوری‌های جدید، شغل‌هایی ایجاد می‌شوند که تا دیروز نامش را هم نشنیده‌ایم. لازم است که مدام این فناوری‌ها را دنبال کرده و با گسترش دانش فنی‌مان، پوزیشن‌های شغلی خالی را پر کنیم.
یکی از مثال‌های خوب این موضوع، موقعیت شغلی مدیر محصول یا Product Manager است. تا ده سال پیش شاید اصلا نیاز به همچین شغلی نبود، اما الان یکی از کلیدی‌ترین موقعیت‌های یک شرکت است. به‌دلیل اهمیت این پوزیشن شغلی و نیاز مبرم به آن و نبود نیروی متخصص کافی در ایران، درآمد مدیر محصول بسیار بالاست. درآمد او با توجه به جایگاه‌اش در واحد محصول بین ۲۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان، بسته به نوع سازمان و میزان تخصص فرد، می‌تواند متغیر باشد.
«در فضای اینچنینی آدم‌ها اگر به هر طریقی بتوانند خوب خودشان را رشد بدهند، به آدم‌های مطرح در این حوزه دسترسی پیدا کنند، دانششان را تقویت کنند و منتورهای خوبی داشته باشند، می‌توانند خیلی راحت در بازار خودشان را متمایز کرده و کارهای خوب با درآمدهای بالا پیدا کنند.»
داشتن فرهنگ و اخلاق کاری اکوسیستم استارتاپی
شرکت‌های استارتاپی فضای کاری و اخلاقی کاملا متفاوتی با کارخانه و شرکت‌های سنتی دارند. در شرکت‌های سنتی رابطه رئیس و مرئوس بین نیرو و مدیر شرکت مرسوم است.
اما در فضای استارتاپی چنین رابطه‌ای وجود ندارد. صفات و مهارت‌های متفاوتی چون حس مالکیت یا Ownership در این حوزه بسیار مطرح هستند و در فرآیند مصاحبه تاثیرگذارند.
«ولی پیدا کردن آدم‌هایی با این خصوصیات خیلی سخت شده. مخصوصا در فرهنگ ایران که ما به صورت دیرینه فرهنگ سلسله مراتب داریم و درکل عادت داریم که رئیس داشته باشیم. پیدا کردن آدم‌هایی با این خصلت برای ما خیلی سخت است. خیلی وقت‌ها پیش می‌آید آدم‌هایی پیدا می‌کنیم که تجربه و مهارت فنی لازم را دارند ولی این خصوصیت فرهنگی را ندارند. در نتیجه ما نمی‌توانیم با آنها کار کنیم یا اگر کار کنیم خیلی زود به مشکل می‌خوریم.»
او در ادامه اشاره کرد که چنین شرایطی شرکت‌ها را وادار به تصمیم‌گیری‌های سخت می‌کند. تصمیماتی چون استخدام فردی بدون تخصص اما با مهارت نرم لازم و آموزش او برای متخصص شدن.
پس به‌طور خلاصه اتیکت‌های حرفه‌ای و رفتار حرفه‌ای در محیط کار، متناسب با فضای استارتاپی جزء مهارت‌هایی است که اگر آدمی داشته باشد، شانس حضورش در این فضا بیشتر می‌شود.
«این موضوع درحال‌حاضر خیلی به ما ضعف می‌رساند. برای همین اگر دقت کنید، شرکت‌های اکوسیستم نوآوری بیش از هرچیزی برای آموزش مهارت ارتباطی پول خرج می‌کنند نسبت به سرفصل‌های دیگر.»
داشتن انگیزه و مسیر شغلی مشخص
وقتی از حمیدرضا لاچین درباره ضعف بزرگ نیروهای کار در جلسات مصاحبه پرسیده شد، او بزرگترین ضعف حال حاضر نیروها را نداشتن انگیزه و مسیر شغلی مشخص دانست.
«فکر می‌کنم مسئله‌ای که در جلسات مصاحبه به کرات مشاهده کردم و برایم نمود داشته این بوده که آدم‌ها انگیزه‌ها و مسیر شغلی مشخصی ندارند. باری به هر جهتی تصمیم می‌گیرند در شرکتی مشغول شوند. بدون آنکه واقعا بدانند چه صنعتی، چه کاری دوست دارند. خب این برای شرکت‌هایی مثل ما ضعف بزرگی به‌حساب می‌آید. چون نمی‌دانیم با این آدم چه آینده‌ای در پیش خواهیم داشت. در نتیجه ترجیحمان کار با کسانی است که مسیر مد نظرشان برای آینده با مسیر ما تا حد زیادی هم‌راستا باشد.»
چه موقعیت‌های شغلی‌ای در اکوسیستم حال‌حاضر پرتقاضا هستند؟
حمیدرضا لاچین در پاسخ به این سوال شرکت‌کنندگان به این موضوع اشاره کرد که با توجه به کوچک بودن ظرف ما از آدم‌های در دسترس، تقریبا بیشتر موقعیت‌های شغلی در اکوسیستم نوآوری پرتقاضا هستند. ما هیچوقت به اندازه‌ی کافی کاندیداهای مورد نیاز برای شغل‌های باز در اکوسیستم نوآوری را نداریم.
«کافی است صفحه شغل اسنپ، علی بابا، دیجیکالا، هزاردستان را چک کنید. این شرکت‌ها معمولا در هر لحظه از زمان ۲۰ الی ۳۰ موقعیت شغلی باز دارند و ماه‌ها بستنشان زمان می‌برد. »
اما پرتقاضاترین شغل‌های حال حاضر که نیروی متخصص به‌شدت برای آنها محدود است، شامل:
- کارشناس مرکز تماس
- شغل‌های فنی چون برنامه‌نویسی، کسانی که در حوزه زیرساخت کار می‌کنند، متخصصان IT
- مارکتینگ
- منابع انسانی
- شغل‌هایی در حوزه مالی
- شغل‌هایی در حوزه اداری
کتاب‌هایی که می‌توانند شما را در مسیر کار در اکوسیستم نوآوری همراهی کنند
او در ادامه کتاب‌هایی برای راهنمایی کار در فضای اکوسیستم استارتاپی، معرفی کرد:
- کسب‌وکار پلتفرم‌ها
- مقیاس‌افزایی برق‌آسا
- سختی کارهای سخت
در مجموع نشر آریانا قلم و نشر نقطه کتاب‌های خوبی در حوزه نوآوری و کار منتشر می‌کنند.
سخن آخر
در پایان حمیدرضا لاچین به شرکت‌کنندگان آورده‌گاه توصیه کرد:
«اگر می‌خواید در این اکوسیستم متمایز باشید، باید علاوه بر مهارت‌های نرم، درک درستی از ماهیت کسب‌وکار و جریان‌های درآمدی داشته باشید.»
این مطلب خلاصه‌ای از کارگاه او در آورده‌گاه شیراز بود. او در جایگاه یک مدیر منابع انسانی، نکاتی حاصل از تجارب ۵-۶ ساله خود در فضای جذب و استخدام و تعامل با فعالان این اکوسیستم، در اختیار شرکت‌کنندگان آورده‌گاه گذاشت. خلاصه‌ی این مطلب را می‌توانید در اینستاگرام و لینکدین نیز مطالعه کنید.
